پارامترهای عمومی و کاربردی در ترانس جریان یا سی تی CT

جریان نامی یا اسمی در ترانس جریان  (Nominal Current- In)

مقدار موثر (rms) جریان های اولیه و ثانویه است که ترانس جریان بر اساس آن طراحی شده است. جریان نامی هر سمت ترانس جریان را به ترتیب جریان نامی اولیه (Primary Nominal Current- Ipn) و جریان نامی ثانویه (Secondary Nominal Current- Isn) گویند و روی پلاک مشصات به صورت مستقل درج شده اند.

مقادیر استاندارد جریان نامی اولیه  ۵-۱۰-۱۵-۲۰-۲۵-۳۰-۴۰-۵۰-۶۰-۷۵-۸۰-۱۵۰-۲۰۰-۲۵۰-۳۰۰-۴۰۰-۵۰۰-۱۰۰۰ آمپر و مقادیر استاندارد جریان نامی ثانویه ترانس های جریان ۱ و ۵ آمپر می باشد.

نسبت تبدیل (Ratio)

نسبت تبدیل، جریان نامی اولیه نسبت به جریان نامی ثانویه است. نسبت جریان را به صورت جریان ثانویه/جریان اولیه نمایش می دهند مانند ۵/۵۰.

 بار یا بردن (Burden)

به طور عمومی در ترانسفورماتورها، به توان مصرفی در مجموع مصرف کننده هایی که به ثانویه ترانس نصب می شوند بار گفته می شود. ثانویه ترانس به رله و یا ادوات اندازه گیری مثل آمپرمتر متصل هستند. به این ترتیب به مجموع توان مصرفی (مقدار نامی) در ثانویه شامل سیم های ارتباطی، رله ها و آمپرمترها، “بار” یا “بردن” ترانسفورماتور اندازه گیری جربان می گویند و مقدار آن را با ولت آمپر نشان می دهند. مقدار بردن از حاصل ضرب مقاومت ظاهری مدار داخلی دستگاه حفاظتی یا اندازه گیری و سیم های ارتباطی در جریان نامی ثانویه و یک ضریب توان معین محاسبه می شود.

جریان حرارتی (Thermal Current- Ith)

در شرایط اتصال کوتاه ثانویه ترانسفورماتور اندازه گیری جریان، مقدار جریان نامی که به مدت یک ثانیه به سمت اولیه ترانس CT اعمال و ترانس CT بدون هیچ گونه آسیب از نقطه نظر حرارتی، قابلیت و تحمل آن را داشته باشد.

جریان دینامیکی (Dynamic Current- Idyn)

در شرایط اتصال کوتاه ثانویه ترانس CT، مقدار حداکثر جریان نامی که به سمت اولیه ترانسفورماتور اندازه گیری جریان اعمال و ترانس CT بدون هیچ گونه آسیب الکتریکی و مکانیکی ناشی از میدان های مغناطیسی، قابلیت و تحمل آن را داشته باشد را جریان دینامیکی گویند. به طور معمول جریان دینامیکی ۲.۵ برابر جریان حرارتی است.

سطح عایقی (Insulation Level- IL)

چند سطح ولتاژ که رفتار ترانس اندازه گیری را از نظر استقامت عایقی مشخص می کند. سطح عایقی شامل حداکثر مقدار نامی موثر فاز به فاز و حداکثر مقادیر ناشی از اضافه ولتاژ های شبکه از جمله کلید زنی و صاعقه که عایق ترانس های اندازه گیری قابلیت تحمل آن را دارند، می باشد.

کلاس دقت (Accuracy Class)

کلاس دقت اندازه گیری

از آنجا که بخشی از جریان اولیه عبوری ترانسفورماتورهای CT می بایست تحریک هسته ترانس را تامین کنند، همواره جریان ثانویه ترانس، تفاوتی با مقدار واقعی مورد انتظار دارد. در واقع ما یک خطای اندازه گیری گریزناپذیر در این نوع ترانس های اندازه گیری داریم که حداکثر مقدار مجاز خطا در جریان نامی را با معیار دقت آنها نمایش می دهند.

مطابق استاندارد، دقت ترانس، جهت عملکرد ترانس در محدوده جریان ۱۰ تا ۱۲۰ درصد یا ۱ تا ۱۲۰ درصد جریان نامی و محدوده بار ۲۵ تا ۱۰۰ درصد بار نامی تعریف می شود.

کلاس دقت اندازه گیری استاندارد، مقادیر ۰.۱، ۰.۲، ۰.۵، ۱، ۳، ۵ برای محدوده ۱۰ تا ۱۲۰ درصد جریان نامی و مقادیر ۰.۲S  و ۰.۵S برای محدوده عملکرد ۱ تا ۱۲۰ درصد جریان نامی می باشد.

ترانس CT فقط در شرایط عادی خط، مقادیر متناسب با اولیه را در ثانویه ارائه می دهد و در صورت بروز خطا و اتصال کوتاه در شبکه، به اشباع می‌رود و با ثابت نگهداشتن جریان در ثانویه، از انتقال جریان بالا و آسیب رساندن به وسائل اندازه‌گیری جلوگیری می‌کند. در حالیکه یک ترانس CT حفاظتی وظیفه دارد در مواقع اتصالی مقدار جریان ثانویه را متناسب با مقدار اولیه به رله منتقل کند.

به این ترتیب کلاس دقت ترانس های CT به همراه شاخصی به عنوان حد نامی جریان اولیه (Rated Instrument Limit Primary Current- IPL) و ضریب اطمینان یا ضریب ایمنی (Instrument Safety Factor- FS) ارائه می شود که بیان کننده به اشباع رفتن ترانس CT در مواقع وقوع خطا یا جریان های بسیار زیاد است. ضریب اطمینان ترانس CT نسبت حد جریان نامی اولیه به جریان نامی اولیه است. مقادیر استاندارد ضریب ایمنی ۵ و ۱۰ می باشد و بدیهی است هر چه این میزان کمتر باشد و ترانس جریان زودتر به اشباع رود، ایمنی بهتر است.

کلاس اندازه گیری را با مقدار خطا و مقدار FS نمایش می دهند. برای مثال کلاس اندازه گیری ۰.۵FS10 یعنی خطای اندازه گیری ۰.۵ درصد و ترانس در ۱۰ برابر جریان نامی به اشباع رفته تا جریان بالا به لوازم اندازه گیری آسیب وارد نکند. (برای مثال چنانچه ۱۰۰ آمپر جریان را در ترانس CT بخواهیم اندازه بگیریم مقادیر به دست آمده می تواند در محدوده ۹۹.۵ الی ۱۰۰.۵ متغیر باشد.)

کلاس دقت حفاظتی

دقت در ترانس های CT حفاظتی یا هسته حفاظتی ترانس های CT کمتر از دقت در هسته اندازه گیری است. به طور کل هسته حفاظتی ترانس در هنگام شرایط غیر عادی و عبور جریان خطا جهت تغذیه رله های حفاظتی به کار می روند و می بایست در شرایط عبور جریان های خطا که معمولا چندین برابر جریان نامی است، عملکرد مطلوبی داشته باشند.

کلاس دقت به همراه شاخصی به عنوان ضریب حد دقت (Accuracy Limit Factor-ALF) مطرح می شود که ضریبی از جریان نامی آن است. به عبارتی خطای ترانس تا آن میزان از ضریب جریان نامی از حد مقدار گارانتی شده تجاوز نکند یا حداکثر جریانی که از نقطه نظر خطای مجاز می توان به ترانس اعمال کرد یا به بالاترین حد جریان اولیه که با در نظر گرفتن خطای مرکب می تواند به ثانویه انتقال یابد را جریان حد دقت می گویند. ضریب حد دقت استاندارد ۵، ۱۰، ۱۵، ۲۰ و ۳۰ می باشد.

کلاس دقت حفاظتی را به صورت xpy که در آن “x” همان درصد میزان خطا و “y” ضریب حد دقت و “p”  به مفهموم حفاظت (Protection) می باشد. برای مثال کلاس دقت ۵P10 به معنای ۵% خطای جریان تا ۱۰ برابر جریان نامی است.